Sonary i echosondy są kluczowymi narzędziami nawigacyjnymi w żeglarstwie, dostarczającymi w czasie rzeczywistym informacji o głębokości wody pod kilem. Jest to niezbędne dla bezpiecznej nawigacji, zwłaszcza na wodach nieznanych lub płytkich, oraz dla bezpiecznego kotwiczenia. Chociaż pierwotnie opracowane do wykrywania ławic ryb, dla wielu żeglarzy funkcja ta jest drugorzędna, choć może być przydatna. Współczesne urządzenia często integrują funkcje sonaru z ploterem map w ramach wielofunkcyjnych wyświetlaczy (MFD), oferując zaawansowane technologie obrazowania dna i toni wodnej. Należą do nich CHIRP (Compressed High-Intensity Radiated Pulse) zapewniający lepszą separację celów i klarowność obrazu , DownScan/DownVü (obrazowanie w dół) i SideScan/SideVü (obrazowanie na boki) dostarczające szczegółowych, niemal fotograficznych obrazów struktury dna , obrazowanie 3D (RealVision 3D) oraz sonar patrzący w przód (Forward-Looking Sonar, FLS). Wydajność i niezawodność systemu sonarowego w dużej mierze zależą od prawidłowego doboru i montażu przetwornika (transducer). Integracja z innymi systemami na jachcie, takimi jak instrumenty, autopilot czy radar, odbywa się najczęściej za pośrednictwem sieci NMEA 2000.  

Wiodący Producenci i Rekomendowane Modele/Serie

(Skupiono się na modelach odpowiednich do nawigacji żeglarskiej – niezawodność pomiaru głębokości, FLS, integracja – zamiast wyłącznie na funkcjach wędkarskich, chociaż często się one pokrywają).

Garmin

• Profil Producenta: Główny gracz na rynku elektroniki morskiej, znany z przyjaznych interfejsów użytkownika, solidnej wydajności GPS i zintegrowanych ekosystemów. Często oferuje dobrą wartość, zwłaszcza w serii ECHOMAP.  
• Rekomendowane Serie:
  • ECHOMAP UHD/UHD2 Series (np. 73sv, 93sv):
    • Charakterystyka: Głównie skierowane do wędkarzy, ale stanowią doskonałe połączenie plotera map i sonaru w dobrej cenie. Posiadają tradycyjny sonar CHIRP oraz skanowanie Ultra High-Definition ClearVü (w dół) i SideVü (na boki) dla szczegółowego obrazu dna. Ekran dotykowy z asystą przycisków (UHD2) lub pełny ekran dotykowy (niektóre modele UHD). Wbudowane Wi-Fi dla aplikacji ActiveCaptain (aktualizacje, mapy, udostępnianie danych). Wsparcie dla NMEA 2000/0183 dla integracji. Fabrycznie załadowane mapy (LakeVü lub BlueChart g3). Generalnie zgłaszane są niezawodne odczyty głębokości, chociaż niektórzy użytkownicy zauważają problemy z zakłóceniami lub wrażliwością na napięcie. Funkcja Quickdraw Contours do tworzenia własnych map. Uważane za oferujące dobrą wartość w stosunku do funkcji.  
  • GPSMAP Series (np. 7×3, 9×3, 12×3, 86xx):
    • Charakterystyka: Wyższa seria MFD, często uważana za bardziej solidną i bogatszą w funkcje niż ECHOMAP. Oferuje ekrany o wyższej rozdzielczości, szybsze procesory, szersze możliwości sieciowe (wiele portów Ethernet) i kompatybilność z radarem. Dostępne z wbudowanym sonarem (modele xsv) lub bez. Wspierają zaawansowane sonary jak Panoptix/LiveScope. Doskonałe funkcje plotera map i nawigacji. Pełna integracja NMEA 2000/0183, Wi-Fi, ActiveCaptain. Bardziej odpowiednie dla złożonych systemów i żeglugi offshore. Standardowo interfejs dotykowy. Generalnie droższe niż ECHOMAP.  

Raymarine

• Profil Producenta: Długoletnia reputacja, szczególnie silna na rynku żeglarskim. Znana z solidnego sprzętu i zaawansowanych funkcji żeglarskich w systemie operacyjnym Lighthouse OS.  
• Rekomendowane Serie:
  • Axiom / Axiom+ / Axiom 2 Pro Series (np. Axiom+ 9 RV):
    • Charakterystyka: Nowoczesna linia MFD z systemem Lighthouse OS (obecnie Lighthouse 4 ). Wyposażona w szybkie procesory czterordzeniowe (Axiom/+) lub sześciordzeniowe (Axiom 2). Wysokiej jakości ekrany dotykowe IPS o doskonałej widoczności (powłoka HydroTough w Axiom+/2). Modele RV zawierają sonar RealVision 3D (CHIRP DownVision, SideVision, High CHIRP, 3D). Axiom 2 Pro S jest skierowany do żeglarzy turystycznych ze standardowym sonarem CHIRP; Axiom 2 Pro RVM do wędkarzy z zaawansowanym sonarem CHIRP 1kW i RealVision MAX. Doskonałe możliwości integracji (Radar, Autopilot, FLIR, AIS, NMEA 2000/0183, Ethernet, Wi-Fi). Lighthouse OS chwalony za użyteczność i funkcje żeglarskie (Laylines, Polary, Wskaźniki Zmiany Wiatru, Rekomendacje Żagli, integracja z Autopilotem). Axiom+ 9 RV oferuje 9-calowy ekran, RealVision 3D, mapy Lighthouse. Generalnie dobrze oceniany, chociaż niektórzy uważają OS za początkowo złożony , a wczesne wersje LH3 miały błędy/brakujące funkcje.  
  • (Opcjonalnie) Element Series:
    • Charakterystyka: Linia bardziej budżetowa, często porównywana do Garmin ECHOMAP. Posiada sonar CHIRP i HyperVision (w modelach HV) dla szczegółowego obrazowania. Interfejs obsługiwany przyciskami (brak ekranu dotykowego). Działa na systemie Lighthouse Sport OS (prostszy niż pełny Lighthouse). Dobry do podstawowych potrzeb związanych z ploterem map i sonarem.  

Simrad

• Profil Producenta: Część Navico Group (razem z B&G, Lowrance). Silna obecność na rynkach łodzi motorowych i wędkarskich, ale serie GO i NSS są również używane na jachtach żaglowych. Znany z solidnych systemów i możliwości integracji.  
• Rekomendowane Serie:
  • GO Series (np. GO9 XSE, GO12 XSE):
    • Charakterystyka: MFD średniej klasy z interfejsem dotykowym. Wbudowany GPS, echosonda, Wi-Fi. Sieć NMEA 2000 do integracji z silnikami, autopilotem, audio itp.. Obsługuje różne typy sonarów, w tym CHIRP, DownScan, SideScan za pomocą przetworników takich jak Active Imaging 3-w-1. Active Imaging zapewnia wysoką klarowność i separację celów. Funkcja FishReveal łączy CHIRP i DownScan. Możliwość podłączenia radaru (GO7 i nowsze). Generalnie uważany za niezawodny w odczycie głębokości, chociaż niektórzy użytkownicy zgłaszają problemy z utratą sygnału przy prędkości lub koniecznością regulacji przetwornika. Dobry stosunek jakości do ceny.  
  • NSS evo3S / NSS 4 Series:
    • Charakterystyka: Wyższa seria MFD z szybszymi procesorami (czterordzeniowy dla evo3S, 8-rdzeniowy dla NSS 4) i wyświetlaczami SolarMAX IPS zapewniającymi doskonałą widoczność. Sterowanie hybrydowe (ekran dotykowy plus klawiatura/pokrętło). Wbudowane zaawansowane możliwości sonaru (np. dwukanałowy CHIRP 1kW w NSS 4) i wsparcie dla modułów takich jak StructureScan 3D. Rozbudowane opcje sieciowe (NMEA 2000, Ethernet) i integracji (Radar, Autopilot, CZone, Mercury itp.). NSS 4 działa na nowszym systemie Neon OS. Odpowiedni dla bardziej złożonych systemów i wymagających użytkowników. Droższy niż seria GO. Niektórzy użytkownicy zauważają błędy wczesnych wersji Neon OS na powiązanych jednostkach NSX.  

B&G

• Profil Producenta: Marka specjalizująca się w elektronice żeglarskiej (również część Navico Group). Renomowana za zaawansowane funkcje żeglarskie, integrację instrumentów i wykorzystanie w regatach.  
• Rekomendowane Serie:
  • Vulcan Series (np. Vulcan 7R, Vulcan 9):
    • Charakterystyka: Ploter żeglarski średniej klasy, pozycjonowany jako bardziej przystępna cenowo alternatywa dla Zeusa. Posiada ekran wielodotykowy. Zawiera dedykowane funkcje żeglarskie, takie jak SailSteer i Laylines. Wbudowany GPS i Wi-Fi. Łączność NMEA 2000 dla instrumentów, autopilota itp.. Obsługuje radar Broadband i sonar ForwardScan (wymagany przetwornik). ForwardScan zapewnia widok głębokości przed dziobem, przydatny na płytkich/niezmapowanych wodach i przy kotwiczeniu. Vulcan 7R obsługuje ForwardScan bezpośrednio. Generalnie brak portu Ethernet do udostępniania map/radaru między wieloma MFD (w porównaniu do Zeusa). Uważany za dobrą wartość ze względu na dedykowane funkcje żeglarskie.  
  • Zeus Series (np. Zeus3S, Zeus S):
    • Charakterystyka: Wysokiej klasy MFD żeglarskie, preferowane do regat i żeglugi oceanicznej. Posiadają szybsze procesory, jaśniejsze ekrany o wyższej rozdzielczości oraz hybrydowe sterowanie dotykowe + przyciski/pokrętło. Zawierają zaawansowane oprogramowanie żeglarskie (SailSteer, Laylines, StartLine, RacePanel, SailingTime, WindPlot). Pełna zdolność sieciowa przez NMEA 2000 i Ethernet (udostępnianie map/radaru). Obsługują ForwardScan, Radar Broadband/Halo, rozbudowaną integrację instrumentów. Zeus S jest nowszy, oparty na platformie Simrad NSX, pozycjonowany jako ulepszenie Vulcan, ale początkowo z prostszym interfejsem użytkownika. Zeus3S to uznana linia premium. Generalnie uważany za punkt odniesienia dla funkcji wydajnościowych w żeglarstwie, ale dostępny w cenie premium.  

(Opcjonalnie) Furuno

• Profil Producenta: Silna reputacja na rynkach rybołówstwa komercyjnego i wysokiej klasy rekreacji, znana z potężnej technologii sonarowej i radarowej.  
• Rekomendowane Modele:
  • FCV Series (np. FCV-600, FCV-800):
    • Charakterystyka: Dedykowane echosondy/fishfindery znane z doskonałej wydajności, szczególnie dzięki technologiom TruEcho CHIRP i RezBoost zapewniającym separację celów i klarowność obrazu. Posiadają funkcje dyskryminacji dna i oceny wielkości ryb ACCU-FISH. Zgłaszane są niezawodne odczyty głębokości. FCV-600 (5.7″) i FCV-800 (8.4″) to popularne modele rekreacyjne. Mogą integrować się z ploterami przez NMEA. Dobry wybór, jeśli podstawową potrzebą jest wysokiej jakości, niezawodna echosonda, potencjalnie oddzielna od głównego plotera map.  
  • GP Series / NavNet TZtouch:
    • Charakterystyka: Linie MFD/ploterów map Furuno. NavNet TZtouchXL to oferta high-end z dużymi ekranami i zaawansowanymi funkcjami. GP-1871F/1971F to mniejsze kombinacje plotera/fishfindera. Znane z potężnej integracji radaru i sonaru. Często uważane za produkty premium cenowo. Mniej powszechne na typowych jachtach żaglowych w porównaniu do Garmin/Raymarine/B&G, ale wysoko cenione za wydajność.  

Istotne Kwestie i Obserwacje

• Ekosystem Marki vs. Kombinowanie Urządzeń: Główni producenci (Garmin, Raymarine, Navico (Simrad/B&G/Lowrance)) coraz mocniej promują zintegrowane ekosystemy, w których plotery, radary, sonary, autopiloty i instrumenty współpracują ze sobą bezproblemowo. Chociaż standard NMEA 2000 umożliwia podstawową wymianę danych , zaawansowane funkcje (np. współdzielenie obrazu sonaru między urządzeniami, specyficzne sterowanie autopilotem, nakładki radarowe, funkcje żeglarskie) często działają najlepiej (lub wyłącznie) w ramach sieci urządzeń jednego producenta. Linie Garmin ECHOMAP i GPSMAP nie mogą być sieciowane między sobą. Simrad NSS 4 (Neon OS) może mieć problemy z kompatybilnością ze starszymi systemami NOS. Wybór plotera map często determinuje markę innych głównych urządzeń elektronicznych (radaru, autopilota), aby zapewnić pełną funkcjonalność. Żeglarze muszą rozważyć swoje długoterminowe plany systemowe przy wyborze głównego MFD, ponieważ zmiana marki później może być kosztowna i skomplikowana. Mieszanie marek jest możliwe dla podstawowych danych przez NMEA 2000, ale kosztem zaawansowanej integracji.  
• Funkcje Specyficzne dla Żeglarstwa jako Element Różnicujący: Chociaż wszyscy główni producenci oferują plotery map, B&G historycznie specjalizowało się w funkcjach żeglarskich (SailSteer, Laylines, RacePanel itp.). Raymarine znacząco rozwinęło swoje funkcje żeglarskie w ostatnich aktualizacjach Lighthouse OS (Polary, Wskaźniki Zmiany Wiatru, Rekomendacje Żagli, zaawansowane tryby Autopilota). Garmin oferuje funkcje SailAssist. Simrad dobrze integruje się z autopilotami, ale ma mniej dedykowanych funkcji wyświetlania dla żeglarzy w porównaniu do B&G/Raymarine. Dla żeglarzy priorytetowo traktujących zaawansowane informacje taktyczne, dane o wydajności i narzędzia regatowe zintegrowane z MFD, B&G i Raymarine oferują obecnie najbardziej kompleksowe pakiety oprogramowania. Garmin i Simrad są zdolne, ale mogą wymagać większej personalizacji lub polegania na zewnętrznych instrumentach/aplikacjach dla tego samego poziomu wyświetlania danych specyficznych dla żeglarstwa.  
• Sonar Patrzący w Przód (FLS) dla Bezpieczeństwa Żeglugi: FLS (jak B&G/Simrad ForwardScan lub Garmin Panoptix LiveScope Forward ) staje się coraz bardziej istotny dla żeglarzy turystycznych, oferując widok dna morskiego i potencjalnych przeszkód przed dziobem w czasie rzeczywistym. Jest to szczególnie cenne podczas nawigacji na płytkich, słabo zmapowanych lub nieznanych wodach oraz przy kotwiczeniu. FLS stanowi znaczące ulepszenie bezpieczeństwa dla żeglarzy turystycznych, przechodząc od reaktywnego pomiaru głębokości do proaktywnego unikania zagrożeń. Chociaż nadal jest to opcjonalny dodatek wymagający dedykowanego przetwornika, jego rosnąca dostępność i udowodniona użyteczność czynią go silnym argumentem dla żeglarzy stawiających na bezpieczeństwo podczas eksploracji.  

Tabela Porównawcza Serii Ploterów Map dla Żeglarstwa

Producent	Seria	Typowe Rozm. Ekranu	Interfejs (Dotyk/Przyciski/Hybryda)	Kluczowe Technologie Sonaru (CHIRP, Obrazowanie, FLS)	Kluczowe Funkcje Żeglarskie (np. SailSteer, Narzędzia Lighthouse)	Uwagi Dot. Integracji (Radar, Autopilot, NMEA)	Użytkownik Docelowy (Przybrzeżny/Offshore/Regatowy/Turystyczny)
Garmin	ECHOMAP UHD2	5”, 6”, 7”, 9”	Dotyk z asystą przycisków	CHIRP, ClearVü, SideVü, (brak FLS natywnie)	Podstawowe SailAssist	NMEA 2000/0183, Wi-Fi, (brak radaru)	Przybrzeżny/Turystyczny/Wędkarz
Garmin	GPSMAP x3/86xx	7”, 9”, 12”, 16”+	Dotyk	CHIRP, ClearVü, SideVü (modele xsv), Panoptix FLS	SailAssist, Zaawansowane funkcje nawigacyjne	NMEA 2000/0183, Ethernet, Wi-Fi, Radar, Autopilot	Offshore/Regatowy/Turystyczny/Złożone systemy
Raymarine	Axiom+/2 Pro	7”, 9”, 12”, 16”+	Dotyk (Pro ma też przyciski/pokrętło)	CHIRP, RealVision 3D (RV/RVM), (brak FLS natywnie)	Lighthouse OS: Laylines, Polary, Wiatr, Rekomendacje Żagli	NMEA 2000/0183, Ethernet, Wi-Fi, Radar, Autopilot	Offshore/Regatowy/Turystyczny
B&G	Vulcan	7”, 9”, 12”	Dotyk	CHIRP, DownScan, ForwardScan	SailSteer, Laylines, SailingTime, RacePanel	NMEA 2000, Wi-Fi, Radar (Broadband), Autopilot	Przybrzeżny/Klubowe Regaty/Turystyczny
B&G	Zeus3S / Zeus S	7” (3), 9”, 12”, 16”	Hybryda (Dotyk + Przyciski/Pokrętło)	CHIRP, DownScan, ForwardScan	Pełny pakiet B&G: SailSteer, Laylines, StartLine, WindPlot etc.	NMEA 2000, Ethernet, Wi-Fi, Radar, Autopilot	Offshore/Regatowy/Wydajnościowa Turystyka
Simrad	GO XSE	7”, 9”, 12”	Dotyk	CHIRP, Active Imaging (Down/Side), (brak FLS natywnie)	Podstawowe funkcje nawigacyjne, integracja z autopilotem	NMEA 2000, Wi-Fi, Radar (GO7+), Autopilot	Przybrzeżny/Turystyczny (głównie motorówki/wędkarstwo)
Simrad	NSS evo3S / NSS 4	7”, 9”, 12”, 16”	Hybryda (Dotyk + Przyciski/Pokrętło)	Zaawansowany CHIRP, Active Imaging, StructureScan 3D	Integracja z autopilotem, rozbudowane funkcje sieciowe	NMEA 2000, Ethernet, Wi-Fi, Radar, Autopilot	Offshore/Turystyczny (głównie motorówki/wędkarstwo)

Dodatkowe informacje:

• Lowrance Hook (Reveal/²) – Popularna seria budżetowych echosond z GPS od Lowrance. Model Hook² 5 czy nowszy Hook Reveal 5/7 dostarcza podstawowe funkcje: wskazuje głębokość, ukształtowanie dna i ryby, a w wersjach z GPS pełni też rolę prostego plotera. Użytkownicy chwalą model Hook² 5 za bezproblemową pracę jako ploter z echem – urządzenie dobrze prowadzi po mapie i przyzwoicie pokazuje dno​. Ważne jest upewnienie się, że wybrany wariant obsługuje mapy (niektóre tańsze oznaczone “X” mogą nie mieć tej funkcji​). Hook obsługuje mapy C-MAP i Navionics​, co ułatwia nawigację. To częsty wybór wśród wędkarzy i żeglarzy śródlądowych ze względu na prostotę obsługi i niską cenę, sprawdzający się na małych jachtach i łodziach motorowych pływających przybrzeżnie.
• Humminbird HELIX 5 CHIRP GPS G2 – Przedstawiciel uznanej marki wędkarskich echosond, który znajduje też zastosowanie na jachtach rekreacyjnych. Helix 5 oferuje 5-calowy kolorowy ekran, sonar CHIRP dwuzakresowy (w tym opcje Down Imaging), a wersje z oznaczeniem GPS umożliwiają korzystanie z map. Urządzenie zapewnia solidną jakość wykonania i łatwe menu – atuty doceniane przez użytkowników śródlądowych. Jego mocną stroną jest wysoka czułość sonaru i klarowność wskazań głębokości nawet przy większych prędkościach. Humminbird zapewnia mapy jezior (LakeMaster) oraz kompatybilność z Navionics, co czyni z niego pełnoprawny ploter dla niewielkiego jachtu. Choć ta marka jest mniej rozpowszechniona wśród żeglarzy niż Garmin czy Lowrance, Helix bywa polecany przy zastosowaniach “dwa w jednym” – do wędkowania i nawigacji zarazem, oferując dobry stosunek możliwości do ceny w średnim segmencie.